Słowem wstępu....
Na początku należy zaznaczyć jakiego rodzaju kontroli dotyczy niniejszy artykuł. Wpis ten dotyczy czynności kontrolno-rozpoznawczych, które wykonywane są w istniejących obiektach budowlanych (w tym budynkach). Nie będziemy skupiać się na kontroli nowopowstałego obiektu, który wymaga zajęcia stanowiska Państwowej Straży Pożarnej w celu uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Nie będziemy też opisywać sytuacji gdy Państwowa Straż Pożarna wydaje opinie na podstawie przepisów szczególnych (np. opinie dot. żłobków, punktów przedszkolnych, wypoczynku dzieci i młodzieży, obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym).
Funkcjonariusze (Strażacy) Państwowej Straży Pożarnej przeprowadzają czynności kontrolno-rozpoznawcze, które mają na celu rozpoznawanie zagrożeń, nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych oraz przygotowaniem do działań ratowniczo-gaśniczych obiektów budowlanych.
Mówiąc wprost Strażacy przeprowadzając kontrolę ppoż. budynku sprawdzają czy są przestrzegane przepisy przeciwpożarowe. Zakres kontroli jest ograniczony i ściśle określony w stosownych aktach prawnych, adekwatnie do podstawy przeprowadzenia czynności kontrolno-rozpoznawczych. Ograniczenie zakresu kontroli ma swoje uzasadnienie. Istniejące obiekty, które są użytkowane nie będą przystosowywały się do nowych przepisów, a w szczególności dotyczących bezpieczeństwa pożarowego.
Jaki jest zakres czynności kontrolno-rozpoznawczych?
Zakres standardowej kontroli Państwowej Straży Pożarnej obejmuje sprawdzenie przestrzegania przepisów przeciwpożarowych oraz rozpoznawania możliwości i warunków prowadzenia działań ratowniczych przez jednostki ochrony przeciwpożarowej. Co to oznacza w praktyce? Kontrolowany obiekt powinien spełnić wymagania zawarte głównie w dwóch aktach prawnych, a mianowicie:
- rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2023 poz. 822 ze zm.);
- rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz.U. 2009 nr 124 poz. 1030).
Wyżej wymienione akty prawne stosuje się zarówno dla budynków istniejących jak i nowoprojektowanych.
Jak przygotować się do kontroli Państwowej Straży Pożarnej?
Zakres czynności kontrolno-rozpoznawczych jest stosunkowo niewielki, nie mniej statystyki pokazują, że podczas kontroli stwierdzone zostają liczne nieprawidłowości. Z czego one wynikają? Głównie z wykonywania czynności zabronionych z zakresu ochrony przeciwpożarowej, których katalog znajduje się
w pierwszym z wymienionych rozporządzeń. W tym samym akcie prawnym znajduje się również wykaz obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Do najczęstszych uchybień można także zaliczyć niewyposażenie obiektu w wymagane urządzenia przeciwpożarowe lub niezapewnienie ich sprawności. Najlepszym wyjściem aby rzetelnie przygotować budynek do kontroli Państwowej Straży Pożarnej jest przeprowadzenie audytu technicznego stanu ochrony przeciwpożarowej, który możemy dla Państwa wykonać. Będzie to tak naprawdę kontrola jednak bez konsekwencji administracyjnych czy karnych. Po przeprowadzeniu audytu będzie można podjąć kroki zmierzające do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.
Jakie dokumenty należy przygotować do kontroli Państwowej Straży Pożarnej?
W celu umożliwienia przeprowadzenia czynności kontrolno-rozpoznawczych należy przygotować:
- pełnomocnictwo lub upoważnienie wystawione przez podmiot kontrolowany dla osoby wyznaczonej do jego reprezentowania podczas kontroli oraz do podpisania protokołu,
- umowę zawartą pomiędzy właścicielem a zarządcą lub użytkownikiem budynku, obiektu budowlanego lub terenu (bądź ich części), określającą obowiązki stron w zakresie ochrony przeciwpożarowej, np.: umowa trwałego zarządu, umowa zwykłego zarządu, umowa najmu, umowa dzierżawy, umowa użyczenia itp. (nie dotyczy, gdy właściciel budynku jest jednocześnie jego użytkownikiem),
- decyzję o zatwierdzeniu projektu budowlanego i o udzieleniu pozwolenia na budowę,
- projekt budowlany (projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz projekt architektoniczno-budowlany),
- projekty architektoniczno-budowlane branżowe, w tym projekty urządzeń przeciwpożarowych,
- dokumenty potwierdzające uzyskanie zgody na odstępstwa od przepisów lub na zastosowanie rozwiązań zamiennych w stosunku do wymagań ochrony przeciwpożarowej,
- dokumentację powykonawczą,
- dziennik budowy,
- oświadczenie kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym lub warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami,
- scenariusz rozwoju zdarzeń w czasie pożaru,
- matrycę sterowań urządzeń przeciwpożarowych,
- deklaracje własności użytkowych, deklaracje zgodności, świadectwa dopuszczenia, certyfikaty zgodności i aprobaty techniczne na zastosowane w obiekcie wyroby budowlane i urządzenia przeciwpożarowe służące ochronie przeciwpożarowej,
- protokoły z przeprowadzonych odpowiednich dla danego urządzenia przeciwpożarowego prób i badań potwierdzających prawidłowość ich działania,
- protokoły z wykonania zabezpieczenia przeciwpożarowego oraz ogniochronnego przejść i przepustów instalacyjnych oraz elementów budowlanych,
- protokoły badań i sprawdzeń instalacji użytkowych (elektrycznych, piorunochronnych, gazowych, wentylacyjnych, kominowych),
- aktualny odpis KRS przedsiębiorcy, stowarzyszenia, itd.,
- numer księgi wieczystej nieruchomości,
- książkę obiektu budowlanego,
- dane o obiekcie: data budowy, wymiary budynku (wysokość, długość, szerokość), powierzchnię budynku (całkowitą i użytkową), powierzchnię zabudowy, kubaturę całkowitą budynku, powierzchnie poszczególnych kondygnacji i stref pożarowych,
- dokumentację dotyczącą ewentualnej przebudowy, nadbudowy, rozbudowy lub zmiany sposobu użytkowania budynku,
- umowę pomiędzy właścicielem, zarządcą lub użytkownikiem obiektu budowlanego (abonentem),
a operatorem systemu monitoringu pożarowego o świadczenie usługi transmisji alarmu pożarowego, - instrukcję bezpieczeństwa pożarowego oraz potwierdzenie zapoznania pracowników z jej ustaleniami,
- dokument potwierdzający przeprowadzenie praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji z całego obiektu,
- dokument potwierdzający posiadanie wymaganych kwalifikacji przez pracownika wykonującego czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej lub umowę z innym podmiotem o świadczenie usług z zakresu ochrony przeciwpożarowej, który takie kwalifikacje posiada.
